‘Ik ondertitel mezelf even’
Dat was wat een leraar, een aantal jaren terug, zei tijdens een Building Learning Power teambijeenkomst. Hij gaf voorbeelden van zijn ‘bedoeling van de les’ aan, tijdens het begin van de les, door te zeggen: ‘Ik ondertitel mezelf even’.
Professor Guy Claxton – bedenker van BLP, tegenwoordig ook wel The Learning Power Approach – noemt dit ook wel ‘splitscreen lesson’. Waarom is dit zo belangrijk om toe te passen en te modellen tijdens de lessen?
Leerrivier
Leren op school is naast de belangrijke kennisverwerving (vakinhouden) en vaardigheden oefenen, ook een plek om je attitude te trainen; dit kan helpen om je te verbinden aan het leren. Het mobiliseren van deze houding wordt goed zichtbaar in bovenstaande afbeelding ‘The Learning River’ (Claxton en Carlzon, 2018). Het verbinden van de bovenste twee ‘snellere stromingen’ met de ‘tragere onderstroom’, betekent dat je binnen het onderwijs nieuwsgierigheid, onderzoekende, reflectieve, creërende, samenwerkende en empathische houding meer waardeert. Leerstrategieën kunnen helpen om naast inhoud ook attitudes meer te oefenen, door deze te koppelen met het dagelijkse lesgeven. In dat expliciet verbinden zit ook het zogenaamde ‘splitscreen lesson’, of te wel ‘ik ondertitel mezelf’.
‘Ik ondertitel mezelf even’
Veel docenten ‘ondertitelen’ hun les niet expliciet, aldus Patrick Sins, lector Hogeschool Rotterdam. Ze lichten niet toe waarom ze tijdens de les iets doen. Ze zouden juist altijd moeten uitleggen wat ze doen, wanneer ze dat doen, waarom ze dat doen en hoe ze dat doen, benadrukte Sins. “Leg bijvoorbeeld uit dat ze moeten plannen, dat ze dat voorafgaand aan het leren moeten doen en tussentijds moeten reflecteren, waarom het nuttig is en hóe ze het moeten doen”. Staat een docent daarbij stil tijdens de les, dan is dat geweldig effectief voor het leren van studenten, weet Sins uit onderzoek. “Daarmee vul je hun gereedschapskist. In een later stadium kun je dus wel gebruikmaken van blinde instructie; dan hoef je hen alleen nog te herinneren aan het plannen, want dat kunnen ze al zelf.”
Building Learning Power gaat uit van vier gebieden (veerkracht, vindingrijkheid, reflectief vermogen en interactie) met daarbinnen 17 leercapaciteiten (‘leerspieren’ genoemd voor leerlingen) die je kan trainen en ontwikkelen naar goede leergewoonten. Bij het ontwikkelen van ‘learning power’ maken leraren bewuste keuzes over welke gewoontes ze introduceren en ‘stretchen’ en hoe ze deze het beste kunnen koppelen aan inhoud, zodat lessen ook interessanter en uitdagender kunnen worden. Door zo’n openlijke koppeling van inhoud en specifieke soorten processen, leren studenten hun leergedrag kennen, begrijpen en beheersen – ze gebruiken en ontwikkelen bewust het hele scala aan leergedrag.
Overigens maakte Hattie onlangs bekend dat uit observaties in 4000 klassen ‘praten over leren en leerstrategieën’, nul keer werd waargenomen!
Gewoonten veranderen
Gewoonte verandering is niet gemakkelijk. Wanneer bijvoorbeeld een tennistrainer je vraagt om te experimenteren met een nieuwe ‘grip’, dan voelt dit eerst onwennig en zelfs fout om dit te doen. Je moet daar doorheen (ook qua gevoel) voordat het natuurlijk voelt. Dit geldt misschien ook wel om jezelf meer te ondertitelen.
Naast de vele goede dingen die leraren uiteraard nu al doen, is het expliciet maken van de bedoeling van het leren en attitudes in de les een hele snelle manier om leerlingen/studenten wat extra’s mee te geven!
21 maart 2023,
Anton de Vries
Gebruikt:
Patrick Sins:
https://www.scienceguide.nl/2023/03/zelfregulerend-leren-kun-je-niet-zelfregulerend-leren/
The Learning Power Approach, Guy Claxton, 2018
Professor John Hattie – Visible Learning: The Sequel: https://www.youtube.com/watch?v=QLsxCbKugPU