Thema Kinderboekenweek: En toen?
Het thema van dit jaar (30 september-11oktober) is ‘En toen’. Bij de aankondiging staat te lezen: ‘Tijdens de Kinderboekenweek® 2020 gaan we terug in de tijd. Boeken brengen geschiedenis tot leven, waardoor de wereld van vroeger tastbaar wordt. Lees spannende verhalen over ridders, verplaats je in oorlogstijd of kom van alles te weten over de Oudheid. Je hebt geen tijdmachine nodig. Verken werelden uit het verleden door het lezen van boeken!’
Boeken geven je mogelijkheid om lekker weg te zakken in spannende verhalen, je te verplaatsen in de hoofdpersonen, je verbeelding ten volle in te zetten om andere tijden te ontdekken. Misschien raak je geïnspireerd of ga je achteraf jezelf iets afvragen of iets herzien.
Boekenweek kansen voor ‘enkel, dubbel en drieslagleren’
Vanuit een leerperspectief zijn er veel momenten in lesprogramma waarbij er een opdracht wordt gegeven en een resultaat of de vaardigheid wordt verwacht. We zijn dan met enkelslag leren bezig. Dieper reflecteren geeft de mogelijkheid om meer te komen tot dubbelslag leren; waarom doen we dit? Doen we het goede? Wat leer ik hiervan? Het geeft ook de mogelijkheid om naar ander gedrag te gaan. Nog dieper gaat het als je zaken afvraagt over wat dit kan betekenen voor je waarden, of je identiteit. Veranderingen die het antwoord zijn vanuit drieslagleren leiden veelal tot duurzame ontwikkelingen en echt ander gedrag.
Ik maakte direct een koppeling met wat ik deze week via LinkedIn voorbij zag komen en wat mij verontrustte:
Een recent onderzoek van The Holocaust Knowledge and Awareness Study onthulden verontrustende bevindingen; aanzienlijk aantal Millennials (1980-2000) en Generatie Z (2000-2010) kan geen naam geven aan een enkel concentratiekamp of getto, geloven dat er twee miljoen of minder Joden zijn gedood en een percentage gelooft zelfs dat de Joden de Holocaust hebben veroorzaakt.
Hoe kunnen we leerlingen dieper laten nadenken over zaken die er toe doen? Hebben we als opvoeders en leraren genoeg in ons rugzakje om kinderen uit te dagen naar ‘dubbelslagleren’?
Kinderboekenweek en ‘vragen stellen’
Uit een van de boeken van prof. Guy Claxton en de TLO groep wordt bij de leercapaciteit ‘vragen stellen’ (Building learning Power) drie niveau’s van vragen genoemd: ‘on the line’, ‘between the line’ en ‘beyond the line questions’. Bij de eerste type vragen zijn antwoorden rechtsreeks (af)te lezen, te zien. Bij ‘between the line’ vragen moeten leerlingen al meer naar de context kijken om een antwoord te formuleren. Ze moeten zichzelf op meta niveau vragen stellen om tot een antwoord te komen. Bij ‘beyond the line’ vragen moeten leerlingen het eerder geleerde koppelen aan wat ze nu hebben gelezen en de context daarbij betrekken. Deze type vragen gaan dieper in op wat dit betekent voor jou, voor je waarden enz.
De Kinderboekenweek en de ‘Hot Seat‘
Laat leerlingen vooral met veel plezier boeken lezen met het thema ‘en toen’. Je zou als leraar de verdieping kunnen vinden via de ‘Hot Seat’, een actieve vorm waarbij een leerling bijvoorbeeld de hoofdpersoon uit het boek is en langskomt in de klas. De medeleerlingen zijn journalisten welke vragen mogen voorbereiden en deze mogen stellen aan de hoofdpersoon. Laat ze kennismaken met ‘on the line’, ‘between’ en ‘beyond’ the line vragen. Wie weet kan je het samen met de leerlingen deze les zo ontwerpen dat de vragen en gesprekken aanleiding zijn tot dubbelslag en drieslagleren. Op deze manier kunnen veel boeken en zeker boeken als Oorlogswinter, of de dagboeken van Etty Hillesum en Anne Frank meer betekenis krijgen.
Ik sluit af met een quote van Elie Wiesel, holocaust overlever. Hij geeft voor mij aan wat een mooi en belangrijk beroep wij hebben in het onderwijs.
Drs. Anton de Vries
Bronnen:
https://meesterschap.files.wordpress.com/2013/05/leren_op_niveau.pdf
The Learning Powered School, Claxton e.a. (2011)
