De echte pijn; attitude verandering

Vandaag werd bekend dat de turnbond al in 2015 een onderzoek over geestelijke en lichamelijke mishandeling in handen had; het stuk ‘Turnonkruid, gemaaid maar niet gewied’ werd niet naar buiten gebracht. Ook de Franse kunstschaatswereld werd recent opgeschrikt door het openbaar maken van grove miststanden in de jaren ’90. Vermoedelijk is dit nog maar het begin van het bekende topje van de ijsberg. Laten we duidelijk zijn; machtsmisbruik zoals die afgelopen week bij de turnsters in het nieuws is gekomen, is onacceptabel. Maar als we naar een betere pedagogische sportcultuur willen, dan vraagt dat meer van een club of bond dan een pedagogisch beleid op de site zetten; het betekent namelijk ook ‘schoonvegen, beginnend op de bovenste tree van de trap’.

Verbinding vanuit kernwaarden
Voor elk bedrijf en dus ook voor bonden en clubs gaat het om de kernwaarden te benoemen die zij belangrijk vinden. Hopelijk zijn deze samen met alle betrokkenen opgesteld. Vervolgens is er inspanning nodig om deze levend te houden binnen een bond of club. Als bijvoorbeeld ‘vertrouwen’, ‘samen’, ‘sporter centraal’ en ‘betrokken’ centrale kernwaarden zijn (KNGU), dan vraagt dit om diepe reflectie en commitment op alle niveaus binnen een club of bond. Wat betekent dit voor mij als bestuurder, als voorzitter technische commissie, als trainer/coach, voor mij als sporter en ook voor mij als betrokken ouder? Wat laat ik in m’n dagelijkse interacties zien van deze kernwaarden?

Durven herzien
Gewoonte en gedrags verandering kan pijnlijk zijn; je moet iets loslaten waarvan je dacht dat dit ‘de weg is tot succes’! Professor Guy Claxton (bedenker van leerconcept Building Learning Power; ook geschikt voor clubs) zegt het volgende over ‘habit change’: ‘Habit change needs that you realize that the way you talked/taught to your pupils, does not work anymore. Habit change needs commitment, support, time, exemplification, needs self forgiveness, understanding which kind of learning they want me to do’. Dit geldt dus ook voor trainer/coaches die hun gewoonten en gedrag moeten aanpassen, omdat het niet meer past bij de pedagogische aanpak van (top)sporters.

Modelgedrag
Goed voorbeeldgedrag vanuit het bestuur en een ieder die in een bond of club actief is, is essentieel. Hoe geef jij vorm aan de kernwaarden van je club? Wat doe jij als het tegenzit of spannend wordt? Het blijft belangrijk (als je een cultuur wilt veranderen) om langzaam maar zeker ‘door te duwen’. Als een figuurlijke bulldozer ga je in de richting die je als bond of club wilt. Een ieder, op alle niveaus heeft de keuze: je support het en gaat er in mee, je gaat er in mee met hulp, of je bent weg! Dat zijn de drie opties die je als bestuur zou kunnen aanbieden.

Leiderschap
Als je wilt dat trainers/coaches meer vanuit de psychologische basisbehoeften Relatie, Competentie en Autonomie pedagogisch gaan handelen, dan moet het zeer duidelijke worden gecommuniceerd wat je er onder verstaat en hoe je als bestuur dit wilt laten indalen in de dagelijkse praktijk.

Sturende opvattingen
Mentale modellen (dit zijn onze waarheden, onze innerlijke beelden van hoe de zaken in elkaar zitten. Ze bieden ons een houvast en zekerheid.)  en oude sturende opvattingen zitten vaak diep in ons en zijn hardnekkig. Als er niet snel genoeg successen worden gehaald met een nieuwe pedagogische aanpak, dan is de neiging om terug te vallen op oud gedrag zeer groot. Het vergt van bestuursleden veel veerkracht, reflectie en moed om dit niet te laten gebeuren.

Duurzame veranderingen
Het komt neer op het leiderschap van een bestuur om het moreel kompas vast te houden en toezicht te houden. Het is oog hebben voor de hele context, de dialoog voeren, hulp bieden, vast houden aan de kernwaarden en zo nodig de moed hebben om afscheid van iemand te nemen, te beginnen bovenaan de trap van de bond of bestuur van een club; dat is de weg om een transitie te maken naar een  ‘veiliger sportklimaat’!

6 augustus 2020,
drs. Anton de Vries,
pedagoog-onderwijskundige, oud eredivisie volleyballer/trainer

Bronnen:
Building learning Power, Guy Claxton
Deci, E.L., & Ryan, R.M. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist
Horizontaal leiderschap, Bekman
Self Efficacy, Bandura
Ted lezing Briceno; https://www.ted.com/talks/eduardo_briceno_how_to_get_better_at_the_things_you_care_about