Blue Learning Zones (deel 1) ‘Time teller or Clock Builder’?

In december 2019 schreef ik een stuk ‘Blue Learning Zones’, over hoe de wereld volop in beweging is (globalisering, klimaatverandering, migratie, robotisering, enz.) en wat we daarbij kunnen leren van anderen. Dit was nog voor de coronacrisis. Het lijkt relevanter dan ooit te voren om te kijken naar hoe het anders zou kunnen, duurzamer. Maar vanuit welke waarden en principes gaan we streven naar een betere wereld? Gaan we dan ons aanpassen of durven we een echte verandering aan? Wat kunnen we binnen educatie leren van bijvoorbeeld de zogenaamde ‘Blue Zones’, vijf plekken op de aarde waarbij mensen gezonder, gelukkiger en langer leven? In dit eerste deel sta ik eerst stil bij de metaforen van Jim Collins ‘time teller’ or clock builder’
Leiderschap

In “Built to Last: Succesvolle Habits of Visionary Companies” van Jim Collins en Jerry I. Porras, wordt een onderscheid gemaakt tussen langdurige, succesvolle bedrijven en bedrijven die uiteindelijk falen. “Een geweldig idee hebben of een charismatische visionaire leider zijn, is ’time telling’,” zei Collins. Leiders willen zelf in de spotlight staan en wanneer zij vertrekken, stort het bedrijf meestal in. “Het bouwen van een bedrijf dat kan floreren, ver buiten de aanwezigheid van een enkele leider en door meerdere productlevenscycli heen, is ‘clock building’. Leiders daar hoeven zelf niet op de voorgrond te staan, ze zorgen ervoor dat ze anderen met hun innovatieve ideeën om zich heen verzamelen en hen het podium geven. Samen bouwen ze een wendbare organisatie. Het zijn organisaties (scholen, bedrijven) waarbij Peter Senge het leiderschap zo verwoord: ‘The capacity of the human community that shapes it’s future’
Onderwijs
Wat zou dit na de coronacrisis kunnen betekenen voor een school? Hoe krachtig, uitdagend en waardegedreven is bijvoorbeeld het huidige schoolplan en de cultuur op school? Hoe ziet uw leiderschap eruit? Welke attitudes modelt u in uw school of organisatie?
Kernwaarden
Volgens Collins hebben alle duurzame bedrijven tenminste één ding gemeen; ze hebben allemaal een kernideologie of kernwaarden. Deze kernwaarden geven het bedrijf een doel en zijn ‘heilig’. Het werkt als je Noordster; het geeft je een gevoel van identiteit en begeleidt je in het proces. Deze kernideologie en waarden helpen mensen ook om te beslissen wat ze moeten doen en wat ze moeten vermijden. Dit is belangrijk. De kernwaarden en ideologie zijn zaken dat een ieder altijd moet volgen, ongeacht de omstandigheden. Strategieën en tactieken daar in tegen kunnen veranderen, als de omstandigheden dit vragen.
Moreel kompas
Maar als we dan een ‘clock builder’ willen zijn in het kader van het streven naar een duurzamere wereld, wat is dan ons ‘moreel kompas’? Kunnen en willen we die veranderen naar eentje die minder gericht is op ‘care for me’(economische waarde), maar meer naar ‘care for all’ (effectieve bescherming van het mens, dier en milieu). Dit vraagt een andere attitude, een vanuit de leermodus die door een ieder in de organisatie wordt omarmt en wordt voorgeleefd door haar leiders.

Blue Zones
Terug naar educatie. Als we dan naar gezondere en duurzamere scholen en leersettings willen, wat zijn dan kenmerken van de Blue Zones en hoe kunnen we die vertalen naar educatie, naar onze eigen school? Blue zones kenmerken zich in ieder geval door: je (dagelijkse) doel kennen, bewegen, gezond eten (minder vlees, meer plantaardig voedsel), minder stress en in contact staan met vrienden en familie.
Bij de volgende blogs zal ik een aantal aspecten proberen te vertalen naar educatie.
20 mei 2020
Anton de Vries
– ‘Blue zones’, Dan Buettner, 2015
– ‘Built to Last: Successful Habits of Visionary Companies’ , Jim Collins and Jerry I. Porras.
– The Fifth Dicipline, Peter Senge, 1990
– The Three Levels of Sustainability, Cavagnaro and Curiel, 2012
Kort interview met Peter Senge over Leadership
https://www.youtube.com/watch?v=1aYaj2-GZqk
You may also like
Schoolleiders; organiseer een ‘white space’ voor je team
- by
- in Blog